Кобланды батыр реферат на казахском языке скачать

?ОБЫЛАНДЫ БАТЫР.

Сонды?тан да «?обыланды батыр» жыры к?п вариантты жыр. Бізге талай ?асыр тал?ысына т?сіп, талай а?ын-жырауларды? ??деуінен ?ткен кейінгі н?с?асы ?ана белгілі. «?обыланды батыр» жырын жинау, хат?а т?сіру жайы тек ХІХ ?асырда ?ана ?ол?а алынды. «?обыланды батыр» жырыны? бізге 29 н?с?асы жеткен. Оны? 26 н?с?асы – ?обыланды батырды? ерлігі жайында, ал 3 н?с?асы ?обыландыны? балалары Б?кенбай мен Киікбай батырлар?а арнал?ан. «?обыланды батыр» жырыны? за?ды жал?асы болып есептелінетін ?арлы?а ?ызды? досты?ы, махаббаты, ерлік істері жайында та?ы бір жыр бар. Б?л н?с?аларды? к?бісі кейінгі кезде жина?тал?ан. ?ай н?с?а болмасын ал?аш хат?а т?сіріп, оны жырла?ан а?ын-жырауларды? аттарымен (Мысалы: Марабай, Мергенбай, Біржан, Н?рпейіс, ?абыл, С?йініш?лі, Д?улетше т.б.) атал?ан. Б?л н?с?аларды? к?пшілігі б?рыннан белгілі, халы? арасына ке? тара?ан, ?алымдар азды-к?пті зерттеген жырлар. Кейінгі кезге дейін белгісіз болып келген – Д?улетше н?с?асы. Б?л – мазм?ны жа?ынан, к?ркемдік сапасы ж?нінен болсын биік, о?шау т?р?ан жыр.

Жыр Марабай н?с?асына ??сас. Б?л жырды? 1884 жылы араб ?рпімен жазыл?ан н?с?асы ?азан мемлекеттік университетіні? кітапханасында са?таулы. М.?уезов, С.М??анов, ?.Мар??лан, М.?абдуллин, О.Н?рма?анбетова т.б. ?алымдарды? зерттеу е?бектерінде «?обыланды батыр» жырыны? мазм?нды?, к?ркемдік ?асиеті жан-жа?ты ?арастырыл?ан. Жеті буынды ?лшемнен жырлан?ан эпосты? тілі айры?ша к?ркем, эпитет, те?еу, салыстыру, бейнелеу, ?сірелеу молынан кездеседі. Жырды? этникалы? сипаты да біршама арнайы зерттелген. Ел арасына ?ара ?ыпша? ?обыланды деген атаумен м?лім жырды? ?ыпша? этносыны? ортасында ?алыптас?аны аны? (В.Боровков т.б.). М.Тынышбаевты? к?рсетуінше, ?обыланды – ?білхайыр заманында ?мір с?рген тарихи т?л?а (XV ?.). Ел аузында?ы деректерге ?ара?анда оны? бейіті ?обда ?зені бойында.

С.П.Толстов болса ?обыландыны? ?ара?алпа? жеріндегі ?ор?анша деген ?амалда т?р?анын айтады. «?обыланды батыр» жырыны? к?рделілігі жер-су атауларынан бай?алады. Жырда?ы К?ктем, Айма?, ?ызыл ер, Нар?ызыл секілді к?птеген антропонимдік атауларды? ар?ауында этнонимдік ??ымдар жатыр. Оларды? бірі т?ркімен, бірі ?ыпша? тайпаларына ?атысты ??ымдар. ?азір б?л жырлар М?скеу, Алматы, Орынбор, ?азан, Ташкент, Н?кіс т.б. ?алалар м?ра?аттарында, Орталы? ?ылыми кітапхана ?оры мен ?дебиет ж?не ?нер институтыны? ?олжазба ж?не м?тінтану б?лімінде са?таулы.